Học y khoa bài 7: MÁU VÀ BẠCH HUYẾT

Tưởng tượng cơ thể bạn là một thành phố cực kỳ sôi động:

– Có nhà cửa (tim, gan, não…)

– Có người dân (tế bào)

– Có hàng hóa (dinh dưỡng, oxy, hormone)

– Có rác thải (chất độc, vi khuẩn, tế bào chết)

Vậy làm sao để:

Giao hàng cho từng nhà?

Thu gom rác đúng nơi đúng chỗ?

Cơ thể bạn có hai hệ thống siêu đỉnh cùng hoạt động:

Máu – đội chuyên chở.

Bạch huyết – đội thu gom rác.

Máu … là đội giao hàng tốc độ cao…

Máu là dòng chất lỏng màu đỏ, chạy liên tục khắp cơ thể…

Trong đó có:

– Hồng cầu là những chiếc xe chở oxy đến từng tế bào.

– Huyết tương là dòng sông chở “vật liệu” như đường, vitamin, hormone, điện giải…

– Bạch cầu là cảnh sát miễn dịch, luôn tuần tra diệt vi khuẩn.

– Tiểu cầu là thợ vá đường, giúp cầm máu khi bị đứt tay.

… Tóm lại: Máu vừa nuôi cơ thể, vừa truyền tin, vừa bảo vệ, vừa sơ cứu khi có sự cố….

Nhưng mỗi ngày tế bào cũng tạo ra… rất nhiều rác.

Tế bào ăn thì có chất thải…. tế bào già thì phải chết…. virus bị miễn dịch tiêu diệt thì để lại xác…. protein bị hỏng, độc tố từ môi trường, chất viêm dư thừa… tất cả đều trở thành rác sinh học.

Và đây là điều nhiều người bỏ sót: Máu KHÔNG dọn hết rác được!

Bạch huyết … chính là 1 đội dọn rác bí mật nhưng cực quan trọng…

Bạch huyết là hệ thống ống dẫn cực nhỏ, chạy song song với mạch máu.

Nó hút toàn bộ rác từ khoảng kẽ giữa các tế bào … nơi máu không len vào được. Sau đó, bạch huyết mang rác về các “trạm xử lý” gọi là hạch bạch huyết, nơi có đội miễn dịch chuyên xử lý vi khuẩn, virus, tế bào chết. Phần nước sạch sẽ được đổ lại vào máu để gan, thận tiếp tục lọc.

Không có bạch huyết, cơ thể sẽ ngập rác, sưng phù, viêm âm ỉ, suy giảm miễn dịch…

Máu và bạch huyết phải phối hợp nhịp nhàng ra sao?

Máu và bạch huyết tuy làm 2 việc khác nhau, nhưng phối hợp cực kỳ ăn ý.

Máu là bên chuyên giao hàng: nó chở oxy, dinh dưỡng, hormone đến nuôi tế bào. Bạch huyết thì chỉ chuyên dọn rác: gom xác tế bào chết, vi khuẩn, độc tố, protein thừa…

Khi trong cơ thể có vùng bị viêm hoặc nhiễm trùng, máu sẽ lập tức đưa bạch cầu đến chiến đấu, nhưng sau trận chiến, chính bạch huyết mới là bên dọn xác địch, rác viêm và những gì còn sót lại.

Về tốc độ thì máu chạy rất nhanh vì có tim bơm liên tục. Còn bạch huyết thì chậm rãi hơn, vì không có tim, chỉ chảy được khi bạn vận động, thở sâu, massage hoặc cử động cơ thể.

Nếu 1 bên bị tắc, bên còn lại sẽ rối loạn theo. Nếu cả hai cùng yếu, thì cơ thể vừa thiếu nuôi, vừa ngập rác … sinh bệnh là điều tất yếu.

Ai làm cho máu và bạch huyết chảy?

Không chỉ tim đâu bạn ạ!

Ngoài trái tim là “máy bơm trung tâm”, thì còn có lớp nội mô .. 1 lớp cực mỏng lót bên trong mạch máu … đóng vai trò như bộ não mini của mạch máu, biết tiết ra chất như nitric oxide để làm giãn .. co mạch máu nhịp nhàng, giúp máu lưu thông đều đặn…

Bên cạnh đó, mỗi lần bạn co duỗi cơ, đi bộ, chạy nhảy … thì cơ bắp cũng bóp nhẹ vào mạch máu và mạch bạch huyết … tạo lực đẩy tự nhiên. Hít thở sâu cũng tạo áp lực hút … giống như hít ống hút làm nước chảy lên vậy.

Vì vậy, ngồi lâu, lười vận động, đều khiến máu chảy chậm, bạch huyết ứ đọng … độc tích tụ, viêm tăng, bệnh sinh ra…

TÓM LẠI:

– Máu là xe tải … chở hàng đi khắp.

– Bạch huyết là xe rác … âm thầm gom sạch.

– 1 bên chuyên nuôi sống, 1 bên thì chuyên dọn rác.

– Nếu 2 bên tắc nghẽn … cơ thể sẽ ngập rác thải..

Làm gì để máu & bạch huyết luôn khỏe mạnh?

– Yêu thích vận động mỗi ngày …

– Ăn nhiều chất dinh dưỡng tốt  (ví dụ rau củ) .. giúp gan thải rác tốt …

– Massage, xoa bóp, ngâm chân … kích hoạt bạch huyết.

– Nên cười nhiều, ngủ ngon … vì stress là thứ khiến dòng chảy của cơ thể ngưng trệ lại…

Hẹn gặp lại bạn ở bài tiếp theo vào ngày mai